Ý NGHĨA TU TẬP BÁT QUAN TRAI GIỚI

Lời Ban Biên Tập: Tu tập Bát Quan Trai giới đã được BHD.GĐPT BRVT xem trọng trong hành trình tu tập của tất cả lam viên nên đã được đưa vào đề án sinh hoạt hàng năm. Yêu cầu  là phải tổ chức tối thiểu 4kỳ/ năm cho hàng ngũ huynh trưởng và đoàn sinh ngành Thanh. Mỗi kỳ tu đều cung thỉnh Chư Tôn cố vấn giáo hạnh thuyết giảng giúp cho ACE trau dồi thêm kiến thức nội điển để tăng trưởng bản thân trong quá trình tu học và phụng sự lý tưởng. 

Bài giảng sau đây của Thượng Tọa Thích Nhuận Châu cố vấn giáo hạnh,  thuyết giảng tại một kỳ tu BQT cách đây đã hai năm. Nhận thấy nội dung bài giảng thiết thực cho sự tìm hiểu ý nghĩa của sự  tu tập BQT giới nên BBT xin được đăng lại để cho quý ACE lam viên tham khảo.

Ý NGHĨA TU TẬP

 BÁT QUAN TRAI GIỚI

I. DẪN NHẬP

Giới Bát Quan Trai được Đức Phật dạy cho hàng đệ tử tuy sống đời tại gia, hưởng thụ ngũ dục của thế gian, nhưng tâm tư đã vững chắc trên đường Thánh đạo. Trong ý nghĩa này, tu có nghĩa là phát triển, làm cho thân, tâm càng lúc càng cao thượng, ngang tầm Thánh đạo, để càng lúc càng nhìn thấy rỏ con đường dẫn đến Niết bàn. Tu như vậy là tu GIỚI, tu ĐỊNH, tu HUỆ.

II. Ý NGHĨA CHUNG CỦA VIỆC TU TẬP

- Tu thân chính là tu GIỚI. Trong thân, miệng, ý không làm những sự xấu ác.

- Tu Giới chính là trau giồi đạo đức, cũng có thể nói là tu sửa thân tâm, trau giồi phẩm chất đạo đức để cuộc sống mình thanh cao hơn.

- Tu ĐỊNH, là tu tập để phát triển năng lực làm chủ thân tâm, tập trung tư tưởng, không buông lung tâm ý, để tăng cường khả năng nhận thức, khai mở trí tuệ.

- Tu HUỆ, có nghĩa là phát triển và nâng cao nhận thức của mình, mở tầm mắt của mình để thấy rỏ sự vật.

- Trong ý nghĩa tu Giới, thông thường ta hiểu Giới là những điều ngăn cấm. nhưng trong kinh Phật thì Giới còn có nhiều nghĩa hơn thế nữa. Giới, ý nghĩa chính là phẩm giá của con người. Trì giới là giử gìn cái phẩm chất đạo đức của mình, giử giá trị con người của mình.

- Người Phật Tử thọ giới rồi có thể phạm rất nhiều, nhưng biết là phạm thì phải sửa. Không ai sinh ra mà đi được liền, nhưng bản năng té thì đứng dậy. Vì vậy, từ bước đi căn bản, Phật chế ngũ giới. Nâng cao lên một bậc nữa là Bát quan trai giới.

III. Ý NGHĨA BÁT QUAN TRAI

- Bát quan trai, theo nghĩa đen chử hán, là tám điều kiêng cữ, như là tám cửa ải chận đứng các pháp bất thiện. Giới Bát Quan Trai chính xác được gọi là Giới Cận Trụ. Nghĩa là, sống gần đời sống xuất gia, gần chùa chiền, gần nơi thanh tịnh. Tập quen với đời sống thanh tịnh để thấy được các giá trị.

- Nghĩa khác cao hơn, Cận Trụ  được hiểu là tập sống gần  đời sống một vị  A-la-hán, là bậc Thánh xuất thế gian.

- Theo từ nguyên Phạn ngữ, giới Bát quan trai là giới bố-tát (s:Upavasatha, p:Uposatha). Hán dịch là Trưởng tịnh. Có nghĩa là trì giới sẽ làm phát triển phần thanh tịnh, những đức tính tốt đẹp trong mình.

- Cận trụ, có nghĩa là sống gần gủi đời sống cao thượng của một bậc Thánh, biểu tượng qua hình tướng của người xuất gia, các vị tỳ-khưu. Với người xuất gia tất cả giới luật là khuôn mẫu đạo đức đều noi gương đời sống một vị A-la-hán. Mặc dù tâm tư của vị Tỳ-khưu ấy  vẫn còn nhiều hờn giận, ham muốn, nhưng bên ngoài, đi, đứng, nằm, ngồi, tác phong đạo đức thường xuyên noi theo gương mẫu của bậc A-la-hán, học tập theo Thánh nhân.

IV. Ý NGHĨA THỌ GIỚI 

- Mỗi tháng có 6 ngày thọ giới là ngày mồng 8,14,15,23,29,30 hoặc 8 ngày cộng thêm 2 ngày là mồng 7 và 22.

- Trong truyền thuyết tín ngưỡng cổ xưa của Ấn Độ, người đời tin rằng vào các ngày đó ma quỷ thường quấy nhiễu loài người, cũng là ngày mà các Thiên đế và bốn vị Hộ thế Thiên Vương đi tuần hành nhân gian để giúp đỡ những ai làm điều thiện.

- Người Phật tử chỉ tin vào những nghiệp thiện ác do chính mình làm, và những hậu quả lành dữ đó. Cho nên thay vì cúng bái, cầu khẩn chúng ta tu tập Bát quan trai giới.

- Hiệu lực của sự thọ giới phân làm 2 loại: Một là giới Tận Hình Thọ, tức là phát nguyện thọ rồi thì trì suốt đời cho đến khi chết thì giới tự động xã. Hoặc chưa chết, nhưng không còn tin tưởng, không còn thích thú trong việc trì giới, mà tự mình tuyên bố, xả giới, hay bỏ Phật, bỏ Pháp, bỏ tăng, bấy giờ giới thể cũng mất.

- Thứ hai là giới một ngày một đêm. Đó là Giới Cận Trụ. Sau khi thọ, giới thể chỉ tồn tại luân lưu trong thân tâm người thọ một ngaỳ, một đêm, từ khi mặt trời mọc hôm nay đến khi mặt trời mọc hôm sau. Hết thời hạn này giới tự động xả.

 V. NỘI DUNG TÁM GIỚI

CHIA LÀM BỐN PHẠM TRÙ:

1. Giới tự tánh: gồm bốn chi: sát sanh, trộm cướp, tà dâm, vọng ngữ. Tự tánh là phẩm chất cơ bản nhất của con người. Mất đi phẩm chất này thì cũng mất luôn  giá trị làm mgười, mà đọa lạc xuống hàng súc sinh, động vật thấp. Phật xuất hiện hay không xuất hiện ở đời, bốn phẩm chất này là cần thiết để được tái sinh làm người.

 – Bốn chi này là phần căn bản của ngũ giới. Có sự khác biệt trong tám giới là không được dâm dục trong khi ngũ giới chỉ tránh sự tà dâm.

- Do hiệu lực của ngũ giới là thọ suốt đời, mà trong bát quan trai giới chỉ thọ một ngày một đêm, nên thể của các giới này cũng có sự khác nhau. Như giới sát sanh. Trong năm giới nó có giá trị phòng hộ để không bị báo ứng khổ đau về sau, là phước báo trong loài  người mà thôi. Trong bát quan trai giới, nó không những tăng cường năng lực phòng hộ, mà còn phát triển thành nhân tố tích cực, trở thành năng lực đối trị phiền não, chế ngự và diệt trừ  tâm sân hận, từ đó dễ dàng chứng đắc các cảnh giới thiền, cao hơn nữa là các Thánh quả.

2. Trừ phóng dật. là giới cấm uống rượu, giới thứ năm trong ngũ giới. Trong đó,giới không uống rượu chỉ là sự phòng hộ không để say sưa, mất tự chủ rồi dẫn đến phạm các giới khác. Trong bát quan trai giới, tránh xa uống rượu này trở thành năng lực ngăn trừ sự phóng dật và buông lung.

3. Ngăn trừ kiêu mạn. Giới thứ 6, không ngồi, nằm trên các thứ giường tòa cao rộng. Giới thứ 7 không trang sức các thứ tràng hoa, anh lạc, thoa ướp hương thơm, cũng tránh không ca múa, hát xướng, cố ý xem nghe. Trong giới sadi, hai chi này được phân thành ba vì mục đích học tập chánh niệm.

4. Thể của Giới bát quan trai. Giới không ăn phi thời, làm nền tảng cho tất cả 8 điều. Do giới kjhông ăn phi thời này mà bản chất giới sát sanh, v.v… trong 5 giới khác với thể của các chi trong 8 giới.

- Trong phong tục Trung Hoa, khi một ông vua muốn làm lễ tế thiên dịa, thì trước đó phải dọn mình cho sạch sẽ bằng cách trai giới một tuần tức 10 ngày. Trai giới ở đây là kiêng cữ rượu thịt và sắc dục.

- Trong tục lệ tôn giáo Vệ-đà của Ấn Độ, người gia chủ muốn làm dâng lễ Soma cho thần linh, trước hôm hành lễ cũng phải trai giới, tức không ăn nhiều.

VI. LỢI LẠC KHI TU TRÌ BÁT QUAN TRAI GIỚI

- Người tu trì bát quan trai giới sẽ phát triển thiện căn, lớn mạnh năng lực Tín, Tấn. Niệm, Định, Huệ.

- Làm thế nào để phát triển các thiện căn này là Tín, Tấn, Niệm, Định, Huệ.

Học tập, thọ trì bát quan trai giới để gần gủi  đời sống một vị A-la-hán, để có chánh tín nơi Thánh đạo, biết rõ có con đường thánh, có con đường ra khỏi thế gian cho mình đi.

- Tinh tấn là nghị lực. Niệm, tức là chánh niệm, không xao lãng pháp thiện, không quên bỏ mục đích tối thượng  của đời mình.

-  Niệm là nhớ, suy nghĩ, từ chiêm nghiệm cho đến chánh niệm. Trong bát quan trai giới, người Phật tiử thọ giới được khuyên dạy là nên tu tập Pháp Môn Lục Niệm tức đối tượng để chiêm nghiệm và suy niệm.Đó là: niệm Phật, niệm Pháp, niệm Tăng, niệm Thí, niệm Giới, niệm Thiên. Đây cũng là một phần của việc tu định.

- Niệm Phật là niệm những phẩm tính của Phật. Phật là đấng đại giác, đã diệt trừ phiền não, đạo đức vẹn toàn, không còn  tham sân si, Phật là đấng Ứng cúng, Chánh biến tri, là đấng Giác ngộ hoàn toàn.

- Niệm Pháp là niệm những lời dạy của Đức Phật. Pháp của đức Thế Tôn khéo nói, khéo giảng dạy, pháp đó vốn thanh tịnh, ly dục, nếu mình thực hành thì sẽ có hiệu quả ngay.

- Niệm Tăng. Tăng là là chúng đệ tử của đức Phật, những vị đang đi trên con đường Thánh đạo, đang thực tập, là phàm Tăng hoặc là Thánh Tăng đang hướng đến Niết-bàn hay chứng đạo quả Niết-bàn, có thật những vị Tăng trong thế gian.

- Niệm Thí: là suy niệm về sự thực hành bố thí có hiệu quả. Ở thế gian thực tập hạnh thí xả, xả bỏ tiền tài, danh vọng, không tham lam chấp trước tài sản.

- Niệm Giới: là suy niệm thế nào không bị khuyết, không bị vỡ, không bị sứt mẻ, không bị hoen ố, không bị tỳ vết như viên ngọc, phẩm chất trong sáng.

- Niệm Thiên:là suy niệm rằng ngoài cõi người này còn có cõi trời, thế giới của thiên thần, xa hơn nữa có thể có giới của Bồ-tát, của Phật, ít nhất là trên cõi người còn có thế giới cao hơn con người.

VII. KẾT LUẬN

Khi vun trồng được thiện căn, tức thành tựu được Bát quan trai giới, nó sẽ phát sinh ra hiệu quả mình sẽ thấy, mình cảm nhận được Phật Pháp vi diệu, đưa mình lên đời sống cao hơn, càng thấy phẩm giá mình càng lúc càng thăng hoa. Càng gần quả vị an lạc, giải thoát./.